योजनेचे नांव
प्रधानमंत्री ग्राम सड़क योजना
केंद्र पुरस्कृत / केंद्र राज्य पुरस्कृत / राज्य पुरस्कृत
केंद्र पुरस्कृत
योजना कधी सुरु झाली
सन 2000 पासून
योजनेची थोडक्यात माहिती
• प्रधानमंत्री ग्राम सडक योजना ही केंद्र पुरस्कृत योजना राज्यात सन 2000 पासून राबविण्यात येत आहे.
• या योजनेची अंमलबजावणी ग्राम विकास विभागाच्या महाराष्ट्र ग्रामीण रस्ते विकास संस्थेमार्फत करण्यात येते.
• प्रधानमंत्री ग्राम सडक योजनेचा मुख्य उद्देश हा सन 2001 च्या जनगणनेनुसार सर्वसाधारण क्षेत्रात 1000 पेक्षा जास्त व आदिवासी भागातील 500 पेक्षा जास्त पात्र लोकवस्तीची न जोडलेली गावे बारमाही रस्त्याद्वारे (वर्षभर चालू रहाणारे कलव्हर्ट व क्रॉस ड्रेनेज बांधून) जोडणे हा आहे.
• सध्या केंद्र सरकारने न जोडलेल्या बिगर आदिवासी भागातील 500 पेक्षा जास्त, आदिवासी भागातील 250 पेक्षा जास्त लोकसंख्या असलेल्या आणि नक्षलग्रस्त जिल्हयातील 100 ते 249 लोकसंख्या असलेल्या वाडया-वस्त्यांच्या प्रस्तावांना मान्यता दिलेली आहे.
• प्रधानमंत्री ग्राम सडक योजना भाग-1 अंतर्गत टप्पा १ ते 13 मध्ये एकूण 24783 कि.मी. लांबीचे रस्ते मंजूर आहेत (नवीन जोडणी 4402 कि.मी. आणि दर्जोन्नती 20381 कि.मी.)
• प्रधानमंत्री ग्राम सडक योजना भाग - 2 ही केंद्र शासनाने सन 2013 मध्ये सुरू केलेली असून ज्या राज्यांनी प्रधानमंत्री ग्राम सडक योजना भाग - 1 मध्ये 100% नवीन जोडणी व ९०% दर्जोन्नतीची कामे प्रदान केलेली आहेत त्या राज्यांसाठी लागू केलेली आहे. त्यानुसार महाराष्ट्र राज्याला प्रधानमंत्री ग्राम सडक योजना भाग - 2 अंतर्गत 2619 कि.मी. रस्त्यांची लांबी मंजूर करण्यात आलेली आहे.
• या एकूण27402 कि.मी. मंजूर लांबीपैकी फेब्रुवारी, 2021 पर्यंत एकूण 26486कि.मी. रस्त्यांचे काम पूर्ण झाले आहे.
• केंद्र शासनाने प्रधानमंत्री ग्राम सडक योजना भाग - 1 व 2 मधील सुरू असलेल्या कामांसाठी नोव्हेंबर, 2015 पासून हिस्सा पध्दतीत 60:40 असा बदल केलेला आहे.
लेखाशीर्ष व वित्तीय तरतूद (वर्ष निहाय)
मागणी क्रमांक-एल-3, 2515-इतर ग्राम विकास कार्यक्रम, 196 जिल्हा परिषदांना / जिल्हास्तरीय पंचायतीना सहाय (00) (06) थोर व्यक्तींची स्मारके उभारण्याकरिता अनुदान (25152486), 31 सहायक अनुदान (योजनांतर्गत)
| अ.क्र. | मागणी क्रमांक | सीआरसी कोड | लेखाशिर्ष | वर्ष | अर्थसंकल्पीय तरतूद (रुपये हजारात) | वित्त विभागाकडून प्राप्त निधी (रुपये हजारात) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | एल-3 | 3054 2437 | 3054 मार्ग व पूल 04 जिल्हा व इतर मार्ग 338 प्रधानमंत्री ग्राम सडक योजना (००)(०१) प्रधानमंत्री ग्रामसडक योजनेंतर्गत बांधण्यात आलेल्या रस्त्यांची देखभाल व दुरुस्ती 27-लहान बांधकामे |
सन 2016-17 | 1432699.00 | वित्त विभागाकडून प्राप्त निधी (90%) 1289429.00 |
| सन 2017-18 | 1321664.00 | वित्त विभागाकडून प्राप्त निधी (100%) 1321664.00 | ||||
| सन 2018-19 | 1321664.00 | वित्त विभागाकडून प्राप्त निधी (100%) 1321664.00 | ||||
| सन 2019-20 | 1233553.00 | वित्त विभागाकडून प्राप्त निधी (100%) 1233553.00 | ||||
| सन 2020-2021 | 1619038.00 | 404760.00 |
योजनेच्या लाभाचे स्वरुप
प्रधानमंत्री ग्रामसडक योजना भाग-1 अाणि भाग-2 या कार्यक्रमांतर्गत करण्यात आलेल्या ग्रामीण रस्त्यांच्या बांधकामामुळे बारामाही चांगल्या प्रतीचे रस्ते ग्रामीण जनतेस उपलब्ध होऊन त्यांच्या दैनंदिन कामकाज व वाहतुकीमध्ये लक्षणीय सुसह्यता आल्यामुळे महाराष्ट्रातील ग्रामीण जनतेचे एकंदरीत जीवनमान उंचवण्यासाठी मदत झाली आहे. तसेच न जोडलेली गावे, दुर्गम वाडया व वस्त्या सदर योजनेतील रस्त्यांमुळे मुख्य रस्त्यांशी जोडल्या गेल्याने स्थानिकांना विकासाची संधी उपलब्ध झाली आहे.
योजनेचे निकष
• प्रधानमंत्री ग्राम सडक योजनेचा मुख्य उद्देश हा सन 2001 च्या जनगणनेनुसार सर्वसाधारण क्षेत्रात 1000 पेक्षा जास्त व आदिवासी भागातील 500 पेक्षा जास्त पात्र लोकवस्तीची न जोडलेली गावे बारमाही रस्त्याद्वारे (वर्षभर चालू रहाणारे कलव्हर्ट व क्रॉस ड्रेनेज बांधून) जोडणे हा आहे.
• सध्या केंद्र सरकारने न जोडलेल्या बिगर आदिवासी भागातील 500 पेक्षा जास्त, आदिवासी भागातील 250 पेक्षा जास्त लोकसंख्या असलेल्या आणि नक्षलग्रस्त जिल्हयातील 100 ते 249 लोकसंख्या असलेल्या वाडया-वस्त्यांच्या प्रस्तावांना मान्यता दिलेली आहे.
सांख्यिकीय माहिती-तक्ता (भौतिक साध्य)
प्रधानमंत्री ग्रामसडक योजनेच्या सुरुवातीपासून बांधलेल्या व /किंवा दर्जा सुधारणा केलेल्या रस्त्यांची संचित लांबी व जोडलेल्या वस्त्यांची संख्या.
| वर्ष | संचित भौतिक लक्ष्य | संचित भौतिक साध्य | ||
|---|---|---|---|---|
| रस्त्यांची लांबी (किमी.) | लोकवस्त्या (संख्या) | रस्त्यांची लांबी (किमी.) | लोकवस्त्या (संख्या) | |
| 2017-18 | 24,439 | 8,315 | 23,198 | 8,218 |
| 2018-19 | 27,207 | 8,808 | 26,053 | 8,584 |
| 2019-20 | 27,402 | 10,808 | 26,423 | 10,656 |
| 2020-21* | 27,402 | 10,808 | 26,441 | 10,674 |
* डिसेंबर,2020 अखेर.
सांख्यिकीय माहिती-तक्ता (वित्तीय साध्य)
| Sr No | Name Of PIU | 2014-15 | 2015-16 | 2016-17 | 2017-18 | 2018-19 | 2019-20 | Total | Completed Length (upto 04-01-2019) in KM |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 1 | Nagpur | 1956.00 | 1367.17 | 2346.41 | 3068.33 | 0.00 | 0.00 | 8737.91 | 107.68 |
| 2 | Bhandara | 1000.00 | 1343.19 | 1952.89 | 130.32 | 0.00 | 0.00 | 4426.40 | 65.79 |
| 3 | Chandrapur | 1814.40 | 1161.28 | 4713.68 | 6079.00 | 230.00 | 0.00 | 13998.36 | 187.39 |
| 4 | Gadchiroli | 1150.76 | 1042.22 | 2086.99 | 2054.00 | 1650.00 | 7022.76 | 7983.97 | 143.32 |
| 5 | Gondia | 1316.00 | 2095.46 | 1918.37 | 400.00 | 0.00 | 0.00 | 5729.83 | 86.42 |
| 6 | Wardha | 1069.70 | 744.98 | 1631.66 | 599.74 | 0.00 | 0.00 | 4046.08 | 122.21 |
| 7 | Amaravati | 1456.94 | 1714.33 | 1499.70 | 2527.03 | 0.00 | 0.00 | 7198.00 | 119.75 |
| 8 | Buldhana | 259.55 | 363.37 | 1662.98 | 847.98 | 352.65 | 0.00 | 3486.53 | 46.25 |
| 9 | Washim | 350.00 | 722.44 | 984.51 | 1120.57 | 0.00 | 0.00 | 3177.52 | 59.88 |
| 10 | Akola | 1000.00 | 2386.85 | 1158.40 | 3.65 | 250.00 | 0.00 | 4798.90 | 56.40 |
| 11 | Yavatmal | 3554.21 | 2891.85 | 2743.65 | 1190.11 | 0.00 | 0.00 | 10379.82 | 164.44 |
| 12 | Thane | 1080.16 | 262.40 | 1135.76 | 233.30 | 0.00 | 0.00 | 2711.62 | 51.26 |
| 13 | Ratnagiri | 774.09 | 1174.82 | 2507.24 | 495.57 | 0.00 | 0.00 | 4951.72 | 85.61 |
| 14 | Palghar | 0.00 | 762.79 | 3733.10 | 698.60 | 0.00 | 0.00 | 5194.49 | 111.57 |
| 15 | Raigad | 115.00 | 1244.41 | 1240.25 | 665.64 | 0.00 | 62.00 | 3265.30 | 63.37 |
| 16 | Sindhudurg | 591.50 | 1134.82 | 4581.23 | 570.71 | 0.00 | 0.00 | 6878.26 | 116.26 |
| 17 | Pune | 2395.00 | 3632.19 | 3950.14 | 1440.88 | 413.56 | 234.53 | 11831.77 | 248.47 |
| 18 | Sangli | 817.83 | 2190.70 | 890.06 | 241.13 | 0.00 | 0.00 | 4139.72 | 74.77 |
| 19 | Satara | 740.39 | 1153.62 | 3185.57 | 1087.13 | 0.00 | 0.00 | 6166.71 | 144.29 |
| 20 | Solapur | 725.00 | 3335.07 | 3582.39 | 750.60 | 0.00 | 0.00 | 8393.06 | 122.48 |
| 21 | Kolhapur | 100.00 | 1745.27 | 2306.94 | 2976.38 | 0.00 | 0.00 | 7128.59 | 73.98 |
| 22 | Nashik | 3402.52 | 5221.96 | 6064.69 | 1293.26 | 703.15 | 0.00 | 16685.58 | 231.73 |
| 23 | Jalgaon | 2300.57 | 2716.88 | 2206.55 | 1650.49 | 364.35 | 0.00 | 9238.84 | 156.17 |
| 24 | Nandurbar | 3999.69 | 3834.74 | 5137.23 | 3697.79 | 1670.00 | 2350.15 | 18339.45 | 278.30 |
| 25 | Ahmadnager | 2176.49 | 2356.99 | 4297.71 | 3822.64 | 1145.90 | 1220.97 | 13799.73 | 248.19 |
| 26 | Dhule | 3689.79 | 4679.01 | 1451.42 | 741.48 | 0.00 | 0.00 | 10561.70 | 220.80 |
| 27 | Aurangabad | 885.50 | 2077.16 | 3494.70 | 1186.98 | 0.00 | 0.00 | 7644.34 | 99.18 |
| 28 | Beed | 1874.40 | 2255.87 | 4180.32 | 784.81 | 0.00 | 0.00 | 9095.40 | 118.84 |
| 29 | Hingoli | 570.00 | 579.83 | 1515.42 | 90.85 | 0.00 | 0.00 | 2756.10 | 33.90 |
| 30 | Latur | 1528.55 | 2294.21 | 4980.73 | 1237.72 | 0.00 | 0.00 | 10041.21 | 61.37 |
| 31 | Nanded | 588.11 | 849.80 | 4052.61 | 3516.00 | 0.00 | 0.00 | 9006.52 | 141.33 |
| 32 | Osmanabad | 1672.20 | 2784.08 | 2633.33 | 440.16 | 0.00 | 0.00 | 7529.77 | 60.20 |
| 33 | Parbhani | 921.91 | 489.25 | 2973.28 | 730.48 | 0.00 | 0.00 | 5114.92 | 52.52 |
| 34 | Jalana | 2881.04 | 1683.74 | 2283.06 | 514.72 | 62.01 | 0.00 | 7424.57 | 63.88 |
| TOTAL | 48757.30 | 64292.75 | 95082.97 | 46888.05 | 6841.62 | 10890.41 | 261862.69 | 4018.00 | |